Inventarisatie geletterdheidsaanpak provincie Friesland openbaar

Laaggeletterdheid in Friesland

Eén van de belangrijkste voorwaarden om te kunnen participeren in de huidige maatschappij is taal- en leesvaardig zijn. Een volwassene is ‘laaggeletterd’ op het moment dat een persoon moeite heeft met lezen, schrijven, rekenen of digitale vaardigheden. Dit zijn vaardigheden die niet alleen belangrijk zijn op de arbeidsmarkt, maar ook om zonder hulp mee te kunnen draaien in het dagelijks leven.

In de provincie Friesland is het probleem betreffende laaggeletterdheid groter dan in de meeste andere provincies. Fryslân staat namelijk met 13,4% laaggeletterdheid in de top drie van de provincies met de hoogste percentages laaggeletterdheid.

Aanleiding inventarisatie

Vanaf 2025 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de geletterdheidsaanpak. Hoewel veel Friese gemeenten al bezig zijn met de aanpak van laaggeletterdheid, hebben zij ook behoefte aan ondersteuning om begin 2025 een duurzame integrale geletterdheidsaanpak te hebben. Om deze reden heeft de provincie Friesland in mei 2022 een initiatiefvoorstel aangenomen om als provincie tot en met 2024 een impuls te geven aan de Friese aanpak van laaggeletterdheid. Met deze inventarisatie, en de op basis hiervan geformuleerde aanbevelingen en kansen, zet de provincie Friesland zich verder in voor een duurzame integrale aanpak van (laag)geletterdheid. KWINK groep voerde deze inventarisatie uit in opdracht van Stichting Lezen.

Conclusies

Op basis van de inventarisatie zien we dat er in Friesland al bij veel gemeenten aandacht is voor het aanpakken van laaggeletterdheid. Bij de meeste gemeenten en betrokken partijen is bewustzijn voor het probleem. Gemeenten zien het voordeel van een integrale geletterdheidsaanpak dat onderdeel is van meerdere beleidsterreinen. Ook komen in veel gemeenten de belangrijkste partners op het gebied van (laag)geletterdheid samen in een ketenpartneroverleg en zetten veel gemeenten een aanjager laaggeletterdheid in. Aandachtspunten zijn onder andere gebrek aan structurele financiering en capaciteit voor de geletterdheidsaanpak. Ook is het voor gemeenten lastig om de doelgroep NT1 te bereiken.

Aanbevelingen voor de toekomst

Veel Friese gemeenten zetten stappen in de aanpak van laaggeletterdheid. Om te komen tot een integrale aanpak laaggeletterdheid bij alle Friese gemeenten en de provincie Fryslân, is het nog nodig om gezamenlijk te werken aan een aantal doelen.

• Doel 1: stel een beleid vast met aandacht voor de integrale aanpak inclusief doelstellingen voor de lange termijn.
• Doel 2: focus op preventie in samenhang met curatie.
• Doel 3: zorg voor bewustwording bij samenwerkingspartners en zet een netwerk op.
• Doel 4: zorg voor structurele middelen (financiën) om te besteden aan meer personeel (capaciteit) en (structurele) activiteiten.
• Doel 5: monitor beleid en activiteiten periodiek.

In het rapport beschrijven we per doel de belangrijkste kansen voor het behalen van dit doel. Het gehele rapport kun je hier lezen.

Ervaring KWINK groep

KWINK groep heeft veel ervaring met onderzoek naar laaggeletterdheid en taalvaardigheid. Zo schreef KWINK groep onder andere een handleiding voor regiomanagers met betrekking tot laaggeletterdheid. Ook deed KWINK groep de evaluatie van Kunst van Lezen. Bovendien ondersteunde KWINK groep bij het opstellen van het Bibliotheekconvenant. Meest recent heeft KWINK groep een onderzoek uitgevoerd naar de duurzame verankering van de Bieb op School (dBos).